Petrarca, de veertiende-eeuwse dichter uit Italië

Tweelingzielen
Tweelingzielen
Alleen een dichter kan de hoge liefde van de ziel echt in woorden vatten. Onder hen was Petrarca, de veertiende-eeuwse dichter uit Italië wiens sonnetten aan Laura worden beschouwd als de grootste liefdesgedichten ooit geschreven.
Petrarca schrijft: ' Laura, om haar eigen kwaliteiten vermaard en lange tijd gevierd in mijn sonnetten, zag ik voor het eerst in de vroegste periode van mijn manzijn, 's ochtends op de zesde dag van april van het jaar des Heren 1327, in de kerk van St.Claire in Avignon. En in dezelfde stad, op hetzelfde tijdstip, op dezelfde dag in dezelfde maand april, maar dan in het jaar 1348 werd dat licht aan onze dag onttrokken.'
Vanaf zijn eerste blik op haar tot aan haar dood ten gevolge van de pest eenentwintig jaar later was zij zijn grote passie.

Deze liefde word ik nooit moe,
Vrouwe, ook na lange jaren niet.

De uiteindelijke verzameling gedichten van Petrarca omvatte 366 verzen die voor het merendeel zijn gewijd aan Laura, zijn liefde in leven en dood. De verzameling is in twee delen verdeeld: In vita die madonna Laura en In morte die madonna Laura.
Historici geloven dat Laura de dochter was van een Provençaalse edelman, Audibert de Noves, en getrouwd met Hugues de Sade. Ze had veel kinderen, sommigen zeggen elf. Dat de liefde van Petrarca voor Laura niet in de gewone zin des woords vervuld werd, zet de toon van zijn sonnetten die vooral de droevige en kommervolle schoonheid van de liefde beschrijven, het verlangen naar het onbereikbare, het verzet tegen ontkenning en verloochening, de innerlijke verscheurdheid van de minnaar en diens melancholieke berusting.
Al die stemmingen en gevoelens die in de sonnetten zijn neergelegd blijken van alle tijden te zijn. De figuur Laura is zondanig geïdealiseerd dat door de eeuwen heen de lezers van de sonnetten er het beeld van hun eigen geliefde in hebben gezien en in de woorden van de dichter hun eigen gedachten en gevoelens van liefde hebben ervaren. Misschien was dat wel de hogere bedoeling van de omstandigheden die deze tweelingzielen gescheiden hielden, als ze inderdaad tweelingzielen waren. In dat geval zouden we een overeenkomstige poëtische gave in Laura moeten zien, maar de dichterlijke talenten van vrouwen kwamen in die tijd niet openlijk tot uitdrukking. Toch gebeurt het dat tweelingzielen tegelijk incarneren louter met de bedoeling dat de een de ander inspireert tot grote artistieke hoogten ten bate van hun eigen evolutie en die van de wereld. maar misschien was Laura niet zijn tweelingziel, maar slechts ene groepsziel die in hem het verlangen naar zijn tweelinghelft wakker riep.
We zien ook in het geval van Petrarca het tweelingzielpatroon, waarin men het beste van zichzelf aan de ander toeschrijft. Petrarca schrijft: ' Het weinige wat ik ben, ben ik geworden door haar. Want zo ik al enige naam en faam geniet had ik die niet gehad als zijn niet met haar edele genegenheid de schaarse zaadjes van deugdzaamheid, door de natuur in mij gelegd, had verzorgd.' Hij vervolgt: ' Laura's geest bekommert zich niet om het aardse, maar brandt met hemels verlangen. Ze straalt goddelijke schoonheid uit en is in moreel opzicht een voorbeeld van volmaakte oprechtheid. Haar stem, noch de kracht van haar ogen, noch haar manier van lopen zijn die van een gewoon menselijk wezen.'
Petrarca stelt met nadruk dat 'hij altijd meer van haar ziel dan van haar lichaam heeft gehouden', hoewel hij, geeft hij toe, 'onder de aandrang van liefde en jeugd ook wel eens iets oneerbaars heeft gewenst'.
Geleidelijk aan slaagde Petrarca erin zichzelf te overwinnen, want hij schrijft in het Secretum, geschreven in de vorm van een dialoog tussen hemzelf en de heilige Augustinus, zijn spirituele gids en geweten: 'Ik weet nu wat ik werkelijk wil en wens en mijn onstabiele geest is vastberaden geworden. Zij van haar kant is altijd standvastig geweest en is altijd een en dezelfde persoon gebleven. Hoe meer ik haar vrouwelijke bestendigheid begrijp, des te meer bewonder ik die. Leed ik eens onder haar onwankelbare vastbeslotenheid, nu ben ik daar dankbaar voor en vol vreugde'. In een later sonnet drukt hij zijn diepe dankbaarheid uit:

Ik dank haar ziel en haar heilige verschijning
die met haar gelaat en de zoete pijlen van haar woede
mij bidden vurig te verlangen naar mijn verlossing.

Deze liefdesgeschiedenis bereikt haar hoogtepunt wanneer Petrarca, geïnspireerd door het voorbeeld van Laura's perfectie, zichzelf en zijn wensen laat beheersen en gaat streven naar de redding van zijn ziel. Laura
wordt dan de personificatie van het ideële ideaalbeeld:

Welk deel van de hemel, welke idee
stond voor de Natuur model
voor dat lieflijke gezicht
waarin Zij toont haar macht in hoger sferen

Laura heeft nu in de geest van de dichter een transformatie ondergaan: ze is het hoogste ideaal geworden, het beeld van schoonheid, de belichaming van goed en kwaad. Zijn werk de Canzoniere, geeft een symbolische visie op de geschiedenis van een mens, een geschiedenis die zich van het autobiografische niveau verheft naar het universele: het verhaal van de mensheid in zijn ontwikkeling van aardse hartstocht tot vervulling in God. Liefde triomfeert over de grootste mensen, maar is gevangen in Kuisheid die, op haar beurt, in de persoon van Laura, wordt verslagen door de Dood. Deze wordt weer overwonnen door de Heerlijkheid,
die dan ook weer wordt uitgeveegd door de Tijd. Alleen in God heeft al het schone en alles van waarde, de liefde voor Laura en de Heerlijkheid, een eeuwige plaats boven tijd en ruimte verheven en verzoenen Hemel en Aarde zich.

Bron: Tweelingzielen
Patricia Jourdry
Maurie Pressman

--------------------------------------------------------------------------------