De dood van Antonius en Cleopatra

De dood van Antonius en Cleopatra

Door Vera Witjes en Leanne Klauwer


Dit verhaal gaat over Antonius, Octavianus en Cleopatra. Het speelt zich af na de dood van Caesar. Antonius was de naaste medewerker van de inmiddels vermoorde Caesar. Octavianus was de aangenomen zoon van Caesar en had hem tot erfgenaam gemaakt. Deze twee mannen wilden allebei de opvolger van Caesar zijn. 

Antonius en Octavianus

Nadat Antonius en Octavianus lang om de tafel hadden gezeten, kwam er een tweede driemanschap samen met Lepidus. Dit wil zeggen dat deze drie politieke machthebbers elkaar zouden steunen en dat er niks in de politiek zou gebeuren zonder hun instemming. Dit gelde voor heel Rome en de rest van het Romeinse rijk. Toen ze het rijk gingen verdelen kreeg Antonius alle oostelijke provincies en Gallia. Octavianus kreeg alle andere westelijke provincies. Lepidus werd afgescheept met Afrika en speelde politiek gezien geen belangrijke rol meer.

In 40 voor Christus liepen de spanningen tussen Octavianus en Antonius zo hoog op, dat er een burgeroorlog dreigde. Gelukkig gingen de beide partijen om de onderhandelingstafel zitten. Antonius gaf Gallia aan Octavianus cadeau. Nu had hij dus alleen nog maar de oostelijke provincies. Om de nieuwe afspraken extra belangrijk te laten lijken, trouwde Antonius met Ocativia, de zus van Octavianus.

Sinds dat moment bleef Antonius bijna alleen nog maar in het oosten. Hij kwam daar in contact met de koningin van Egypte, genaamd Cleopatra. Al snel werden ze verliefd en er bloeide iets moois op. In de ban van alle charmes van Cleopatra raakte Antonius steeds meer vervreemd van de Romeinse gebruiken. Hij ging zich erg oosters gedragen, zoals een heel rijke oosterse prins. Hij zorgde ervoor dat delen van zijn macht in de handen kwamen van Cleopatra en hun kinderen.

Octavianus was hier woedend om. Hij joeg de bevolking van Italië op en liet hen zien wat voor gevaar er uit het oosten kwam. Antonius zou een overloper zijn en het rijk willen verraden, uit liefde voor een buitenlandse koningin. Antonius riep ook de bevolking op. Alleen nu om Octavianus te verdrijven. Maar omdat hij te ver weg zat, mislukte dit plan. Beide partijen maakte zich op voor een grote strijd.




De slag bij Actium en de slag bij Alexandrië

In de baai bij Actium, in West-Griekenland, trokken de twee generaals in 31 voor Christus met hun vloot en legioenen tegen elkaar op. Het gevecht was snel beslist. Octavianus had veel meer legers. Bovendien liepen de soldaten van Antonius over naar Octavianus wat het voor Antonius onmogelijk maakte om te winnen. Hij wist met een paar snelle zeilboten te ontkomen en vluchtte naar Alexandrië. Nadat Octavianus alle chaos in Italië had rechtgezet, trok hij met zijn leger naar Egypte. Alle overgebleven troepen van Antonius liepen over naar Octavianus. Ondertussen wachtten Cleopatra en Antonius op de komst van Octavianus. Cleopatra heeft zich in haar zwaar gebarricadeerde mausoleum (grafmonument) teruggetrokken en laat het valse gerucht verspreiden dat ze zelfmoord zou hebben gepleegd. Cleopatra sloot zich op in het mausoleum omdat ze verwachtte dat Rome op haar schatten uit was en Octavianus haar graag als zijn slavin mee zou willen nemen naar Rome.



De dood van Antonius


In de tussen tijd was Antonius op de hoogte gesteld van het valse gerucht dat Cleopatra zelfmoord zou hebben gepleegd. Alleen was er niet bij verteld dat dit niet waar was. Hij geloofde daadwerkelijk dat Cleopatra gestorven was door haar eigen hand. Hij dacht dat hij weer bij Cleopatra kon zijn door zelf ook te sterven. Hij liet een trouwe slaaf komen en vroeg deze om hem te doden. Die slaaf trok zijn zwaard, maar in plaats van Antonius te doden, doodde hij zichzelf. Antonius dacht dat de slaaf hem het voorbeeld had gegeven. Hij stortte zichzelf onmiddellijk in het zwaard. Hij raakte zwaar gewond, maar ging niet dood. Zo werd hij op zijn bed neergeworpen. Hij vraagt tevergeefs aan een andere slaaf om hem te doden. Toen kwam de secretaris van Cleopatra aan en beval dat Antonius naar Cleopatra in het grafmonument gebracht moest worden. Want Cleopatra had gehoord dat Antonius aan zijn eind was gekomen en aan de secretaris bevolen hem naar het grafmonument te brengen. Toen de slaven samen met Antonius bij het grafmonument aankwamen konden ze de gebarricadeerde deur met grote hendels en veel sloten niet openen. Daarom liet Cleopatra touwen uit het raam zakken en beval de slaven Antonius hieraan vast te binden. Cleopatra tilde haar stervende en met bloed besmeurde man met eigen handen naar zich toe. Ze legde hem op haar schoot en terwijl ze tegen hem sprak stierf hij in haar armen.

Cleopatra bleef een tijdje met de dode Marcus Antonius in haar armen zitten. Ze voelde het dode lichaam langzaam koud worden. De man die zo goed bij haar paste en die samen met haar genoten had van de macht was dood.



De dood van Cleopatra

Maar haar taak was nog niet voorbij. Ze moest Egypte redden voor haar kinderen. Ze gaf de opdracht al haar schatten op een geheime plek te verzamelen en stuurde een bode naar het kamp van Octavianus. Deze moest hem inlichten over de dood van Antonius. Ze wist namelijk dat Octavianus zou komen. Ze had begrepen dat hij zijn lege schatkist wilde vullen met haar rijkdommen. Bovendien had ze het vermoeden dat hij haar in zijn triomftocht aan het volk van Rome wilde tonen als Cleopatra die door Octavianus overwonnen was. Ze zou liever sterven, maar ze had één kans. Octavianus wilde iets van haar hebben en dat gaf haar macht. Al snel arriveerden de onderhandelaars van Octavianus, maar Cleopatra stuurde ze meteen weg. Pas als Egypte in de handen van haar kinderen is zal ze met hen praten. Ze liet ook weten dat ze zelfmoord wilde plegen. Ze was altijd voorbereid en had altijd een dolk bij zich.

Octavianus dacht lang na. Hij wilde het Romeinse volk graag laten zien dat hij Antonius en Cleopatra echt overwonnen had. Dit zou hem veel populairder maken bij de bevolking. Dus mocht Cleopatra geen zelfmoord plegen. Octavianus stuurde opnieuw onderhandelaars, maar weer weigerde Cleopatra. Het lukte een paar mannen toch om langs de muur van het mausoleum omhoog te klimmen en Cleopatra te bereiken. Meteen pakte zij haar dolk en plantte de vlijmscherpe punt op haar borst. Met een wanhoopssprong wist een van de onderhandelaars Cleopatra het wapen af te pakken. Vanaf dat moment werd zij zeer streng bewaakt.

Op de dag van de begrafenis van Antonius smeekte Cleopatra Octavianus om naar de begrafenis te mogen. Hij wilde haar vertrouwen winnen, dus gaf hij haar toestemming om te gaan. Cleopatra had ook een ander plan. Na de begrafenis vroeg zij haar bewakers of ze nog wat spulletjes mocht halen uit het paleis. Deze gaven toestemming en begeleidden haar naar het paleis. Al snel viel Cleopatra flauw. Er werden artsen geroepen en ze werd naar de koninklijke slaapkamer gebracht. Daar kwam ze bij en sprak wartaal uit. “Ik zal nooit in de triomftocht van Octavianus lopen.” Dit zei ze een aantal keer achter elkaar. Cleopatra bleef op bed liggen en weigerde te eten. Ze zou die triomftocht moeten lopen of ze nu wilde of niet. Octavianus schreef haar een brief, waarin stond dat als zij zou sterven, haar kinderen zouden boeten en dat hij haar over twee dagen zou komen opzoeken. Cleopatra bedacht zich. Ze at weer en bereidde zich voor op het bezoek van Octavianus. Twee dagen later kwam Octavianus. Niemand weet precies wat er zich heeft afgespeeld in die slaapkamer, maar er zijn vermoedens:

Octavianus komt binnen terwijl Cleopatra op een uitnodigend bed zit. Tegen haar borsten drukt ze de brieven die Caesar haar gestuurd heeft. Octavianus kijkt haar niet aan. Ze begint een brief hardop voor te lezen. Ze hoopte dat hij ontroerd zou worden door de mooie woorden van zijn vader. Octavianus luistert en zegt niks. Cleopatra komt erachter dat al haar trucjes niet werken. Ze valt op haar knieën en smeekt om te mogen sterven. Octavianus glimlacht. Hij vertelt Cleopatra dat ze niet bang moet zijn. Hij zou haar immers geen kwaad doen.

Cleopatra trapt hier niet in en snapt dat ze niets meer kan verwachten van Octavianus. Ze nam een bad en bestelde haar laatste maaltijd. Ze vroeg om een mand verse vijgen. De mand werd gebracht door een boer. In de paleiskamer was alles gereed. Ze stuurde de bewakers weg met een bericht voor Octavianus: “Begraaf me naast Marcus Antonius.” Octavianus las deze brief en werd duizelig van woede. Hij stuurde meteen soldaten, artsen en zelfs een gifspecialist naar Cleopatra. Maar het was te laat. Cleopatra lag op een gouden rustbank, gekleed als koningin. Aan haar voeten lagen de dode dienaressen.

De precieze dood van Cleopatra en haar dienaressen is niet bekend. De twee wondjes in de onderarm van Cleopatra leken op een slangenbeet. Er zou onder de vijgen een gifslang hadden kunnen liggen. Of misschien zat de slang wel in de waterkruik die tegelijk met het eten werd binnengebracht. De Egyptenaren geloofden dat wie omkwam door de beet van een slang een god zou worden. Misschien was dit Cleopatra’s bedoeling.




Door de dood van Cleopatra komt er een eind aan de farao in Egypte. Het land wordt nu echt een Romeinse provincie. Octavianus heeft nu de alleenheerschappij over het Romeinse Rijk. Hij krijgt een andere naam toegewezen door het volk, namelijk keizer Augustus. De zoon van Caesar en Cleopatra wordt vermoord en de kinderen van Antonius en Cleopatra worden gevangengenomen. Alle schatten van Cleopatra worden ook naar Rome gestuurd. De Egyptische bevolking moet nu ook belasting betalen en bezittingen afstaan, alles ten goede van Rome.